Komisja Noblowska ogłosiła laureatów Nagrody Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny za rok 2025. Tegoroczne wyróżnienie otrzymali Mary E. Brunkow, Fred Ramsdell oraz Shimon Sakaguchi za przełomowe odkrycia dotyczące obwodowej tolerancji immunologicznej – mechanizmu, dzięki któremu układ odpornościowy potrafi odróżniać własne tkanki od obcych i zapobiegać autoagresji.
Odkrycia nagrodzonych naukowców umożliwiły zrozumienie, w jaki sposób układ odpornościowy utrzymuje równowagę między obroną organizmu a jego ochroną przed samouszkodzeniem. Badania Brunkow, Ramsdella i Sakaguchiego doprowadziły do zidentyfikowania regulacyjnych limfocytów T (Treg) – kluczowych komórek odpowiedzialnych za kontrolę odpowiedzi immunologicznej. Ich prace stały się podstawą współczesnych terapii chorób autoimmunologicznych, nowotworów oraz nowych strategii w zakresie transplantologii.
Sylwetki laureatów
Mary E. Brunkow (ur. 1961, USA) jest badaczką związaną z Institute for Systems Biology w Seattle. Zajmuje się genomiką, biomarkerami chorób i projektami z zakresu tzw. naukowego wellnessu. Ma również doświadczenie w sektorze biotechnologicznym i współautorstwo kilku patentów naukowych.
Fred Ramsdell (ur. 1960, USA) to doświadczony immunolog, który ukończył studia na Uniwersytecie Kalifornijskim. Pracował w National Institutes of Health oraz kierował działami badawczymi w międzynarodowych firmach biotechnologicznych, m.in. Novo Nordisk i Parker Institute for Cancer Immunotherapy, gdzie zajmował stanowisko dyrektora ds. badań.
Shimon Sakaguchi (ur. 1951, Japonia) jest profesorem Uniwersytetu w Osace i jednym z najwybitniejszych immunologów na świecie. Jego pionierskie badania nad komórkami Treg zapoczątkowały nową erę w immunologii. Sakaguchi jest laureatem wielu prestiżowych wyróżnień, w tym William B. Coley Award, Gairdner International Award oraz japońskiego Orderu Kultury.
Prace laureatów stanowią fundamentalny wkład w zrozumienie mechanizmów regulacji układu odpornościowego. Dzięki ich odkryciom możliwe stało się opracowanie nowoczesnych terapii immunomodulujących, które przynoszą nadzieję pacjentom cierpiącym na stwardnienie rozsiane, cukrzycę typu 1, toczeń rumieniowaty układowy i inne choroby o podłożu autoimmunologicznym. Wyniki badań mają także kluczowe znaczenie dla rozwoju terapii przeciwnowotworowych oraz zwiększenia skuteczności przeszczepów narządów.
Nagroda Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny 2025 potwierdza, że badania podstawowe nad funkcjonowaniem układu odpornościowego pozostają jednym z filarów współczesnej medycyny i otwierają nowe możliwości w leczeniu chorób, które dotychczas pozostawały nieuleczalne.
Ilustracja: © The Nobel Committee for Physiology or Medicine. Ill. Mattias Karlén
