Dr hab. n. o zdr. Grzegorz Juszczyk, dyrektor Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego – PZH
Rok 2020 był zdecydowanie rokiem walki z pandemią COVID-19. Niezmiennie podziwiam zaangażowanie naukowe, ale i fizyczne zespołu, który w tamtym okresie pracował w zasadzie przez 7 dni w tygodniu w trybie zmianowym przy diagnostyce SARS-CoV-2, monitorowaniu sytuacji epidemiologicznej i prognozowaniu jej rozwoju, opracowywaniu zaleceń, udzielaniu informacji mediom w ramach niezbędnej edukacji społecznej, przygotowywaniem akcji szczepień ochronnych przeciw COVID-19. W tych działaniach blisko współpracowaliśmy z wieloma konsultantami, zespołami naukowymi, instytutami badawczymi i uczelniami czy szpitalami. Pandemia to wyzwanie uniwersalne dla całego środowiska naukowego.
Liczymy, że rok 2021 przyniesie poprawę sytuacji w obszarze walki z COVID-19. W procesie legislacyjnym jest obecnie projekt rozporządzenia o nadaniu NIZP-PZH statusu Państwowego Instytutu Badawczego, gdzie Rada Ministrów określi zakres zadań szczególnie ważnych dla planowania i realizacji polityki państwa, których wykonywanie jest niezbędne dla poprawy jakości życia obywateli, wykonywanych w sposób ciągły. Będą to zadania z obszaru prowadzenia badań epidemiologicznych i analiz oceniających częstość występowania chorób i zakażeń w populacji krajowej, prowadzenie ośrodków referencyjnych w zakresie diagnostyki drobnoustrojów chorobotwórczych, a także w zakresie bezpieczeństwa żywności.
Do zadań NIZP-PZH należy także prowadzenie w ramach statystyki publicznej ogólnopolskiego badania chorobowości szpitalnej ogólnej i stała współpraca z organizacjami międzynarodowymi, głównie WHO i ECDC oraz Europejską Agencją ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA). Należy również podkreślić zadania z obszaru monitorowania i oceny sposobu odżywiania się i odżywienia społeczeństwa i wybranych subpopulacji. Wiele dodatkowych zadań realizowanych będzie także w ramach nowej edycji Narodowego Programu Zdrowia na lata 2021-2025.
Epidemia COVID-19 przyspieszyła procesy rozwoju krajowych systemów nadzoru molekularnego nad drobnoustrojami chorobotwórczymi. Monitorowanie zmienności genetycznej SARS-CoV-2, wirusów grypy, ale także wielu bakterii, z obszaru wąskich badań naukowych przechodzi w rutynową działalność nadzoru epidemiologicznego i NIZP-PZH rozwija zespół naukowy, infrastrukturę własną oraz współpracę z innymi laboratoriami genetycznymi w zakresie sekwencjonowania genomów.
Z końcem maja 2021 roku zostanie wdrożony unikatowy na skalę europejską system monitorowania i działań z zakresu zdrowia publicznego – „Profibaza”, przygotowany w ramach programu Polska Cyfrowa. W tym systemie realizatorzy programów, organizacje rządowe i samorządowe, inspekcja sanitarna będą mieli także dostęp do informacji o potrzebach zdrowotnych mieszkańców swojego regionu oraz o innych realizowanych programach, a obywatele, dzięki integracji z Internetowym Kontem Pacjenta, będą mogli się o nich łatwo dowiedzieć i zgłosić swój udział.
W ramach Krajowego Planu Odbudowy zaplanowano Centrum Badawczo – Analityczne NIZP-PZH. Nowoczesny kompleks laboratoriów pełnego spektrum bezpieczeństwa: BSL-1, BSL-2, BSL-3 oraz 3+ i BSL-4, umożliwi szybkie reagowanie na każde pojawiające się zagrożenie epidemiczne w kraju. Specjalnie zaprojektowane centrum konferencyjne pozwoli także na szkolenia praktyczne w zakresie diagnostyki mikrobiologicznej i praktyki nadzoru epidemiologicznego, jak również wdrażania skutecznych programów zapobiegania zakażeniom w podmiotach leczniczych.
