Rok 2021 jest zdecydowanie przełomowy dla Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego PZH. Obok nieustającego zaangażowania w walkę z pandemią COVID-19, zarówno w zakresie diagnostyki jak i pełnienia funkcji doradczej, edukacyjnej i monitorowania przebiegu pandemii, znaczącym i doniosłym wydarzeniem było nadanie statusu Państwowego Instytutu Badawczego (PIB) w dniu 10 lipca 2021.
Dla pracowników Instytutu stanowi to dowód uznania za ponad sto lat kształtowania systemu zdrowia publicznego w Polsce i potwierdzenie strategicznie ważnej pozycji w obszarze ochrony zdrowia Polaków. To również kolejny, po połączeniu z Instytutem Żywności i Żywienia w 2020 roku, krok w naszym rozwoju, dający nam możliwość dalszego, stabilnego prowadzenia działalności naukowo-badawczej i edukacji zdrowotnej Polaków.
Zakres działalności NIZP PZH jako PIB nie różni się znacząco od wcześniejszych zadań. Rozporządzenie z 27 maja 2021 roku wskazuje jako przedmiot działania Instytutu: prowadzenie badań naukowych, prac rozwojowych i wdrożeniowych z zakresu nauk o zdrowiu, dostosowanych do potrzeb zdrowia publicznego i ochrony zdrowia. Oznacza to m.in. dalsze monitorowanie i analizę stanu zdrowia, organizację systemu ochrony zdrowia, bezpieczeństwa żywności i sposobu żywienia oraz stanu odżywienia człowieka, a także promocję zdrowia i profilaktykę chorób.
Ten rok to również dalsze mierzenie się z wyzwaniami jakie przyniosła ze sobą pandemia COVID-19. Jednym z narzędzi, do analizy sytuacji epidemiologicznej jest trwający od lutego 2021 roku projekt „Ogólnopolskiego Badania Seroepidemiologicznego COVID-19: OBSER-CO”, którego celem jest określenie odsetka populacji, który uległ zakażeniu SARS-COV-2 oraz tego, jaki odsetek przypadków jest rozpoznawany i rejestrowany. Właściwa ocena rzeczywistej liczby osób uodpornionych przeciwko SARS-CoV-2 pomoże precyzyjniej przewidzieć wzrosty zachorowań (tzw. fale epidemii) po okresach tymczasowego zmniejszenia obostrzeń. Dzięki temu możliwa będzie prawidłowa ocena sytuacji epidemiologicznej, a co za tym idzie podejmowanie odpowiednich działań przeciwepidemicznych niezbędnych do kontroli epidemii. We wrześniu zakończył się drugi etap badania Obser-Co, opublikowaliśmy też raport podsumowujący fazę pierwszą badania, a w planach są kolejne etapy.
Największym wyzwaniem infrastrukturalnym będzie stworzenie, w ramach Krajowego Planu Odbudowy, Centrum Badawczo – Analitycznego NIZP-PZH. To nowoczesny kompleks laboratoriów pełnego spektrum bezpieczeństwa: BSL-1, BSL-2, BSL-3 oraz 3+, który umożliwi szybkie reagowanie na każde pojawiające się zagrożenie epidemiczne w kraju. Dodatkowo specjalnie zaprojektowane centrum konferencyjne pozwoli także na szkolenia praktyczne w zakresie diagnostyki mikrobiologicznej i praktyki nadzoru epidemiologicznego, jak również wdrażanie skutecznych programów zapobiegania zakażeniom w podmiotach leczniczych.
Kolejnym przełomowym dla nas projektem jest ProfiBaza, który zinwentaryzuje, jakie działania zdrowia publicznego są podejmowane, czy odpowiadają one potrzebom zdrowotnym społeczności lokalnych, ale także ile one kosztują i jakie są ich efekty. Ponadto udostępnienie systemu informacji na temat zdrowia umożliwi podejmowanie racjonalnych i opartych na dowodach decyzji, wzmocni krajowy system zdrowotny oraz umożliwi lepsze gospodarowanie publicznymi środkami finansowymi, będącymi w dyspozycji administracji rządowej i samorządowej. Dane dotyczące sytuacji zdrowotnej ludności w Polsce, profilaktyki chorób i promocji zdrowia, mogą stanowić istotne źródło informacji koniecznej dla działań planistycznych, zarówno dla jednostek administracji publicznej różnych szczebli, dla służby zdrowia jak i dla przedsiębiorców pracujących w powiązanych branżach.
dr hab. n. o zdrowiu Grzegorz Juszczyk, dyrektor Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego PZH – PIB
