W Narodowym Instytucie Onkologii w Warszawie powstał pierwszy w kraju Pododdział Onkologii Geriatrycznej. To odpowiedź na rosnące potrzeby zdrowotne pacjentek w starszym wieku, zwłaszcza kobiet po 75. roku życia, u których coraz częściej diagnozuje się raka piersi. Zespół onkologów i geriatrów opracowuje tu nowatorski, interdyscyplinarny model opieki dostosowany do stanu zdrowia i stylu życia seniorek.
Nowy standard opieki dla pacjentek 75+
Starzejące się społeczeństwo oznacza wzrost liczby starszych pacjentów z chorobami nowotworowymi. W Polsce kobiety powyżej 75. roku życia stanowią już około 15% nowych rozpoznań raka piersi. To grupa wymagająca indywidualnego podejścia diagnostycznego i terapeutycznego.
Z myślą o nich w warszawskim NIO utworzono specjalny pododdział, którym opiekuje się dr hab. n. med. Beata Jagielska, dyrektor NIO-PIB.
Pacjentki w tej grupie wiekowej często borykają się z wieloma schorzeniami jednocześnie, są bardziej wrażliwe na intensywne leczenie i mają ograniczoną zdolność organizmu do regeneracji oraz radzenia sobie z obciążeniami terapii. Ponadto wiele z nich pozostaje bez stałej opieki najbliższych, co również negatywnie wpływa na jakość leczenia. Tworząc Pododdział wychodzimy więc na przeciw realnym potrzebom chorych – wyjaśnia ekspertka.
Pododdział działa w strukturze Kliniki Nowotworów Piersi i Chirurgii Rekonstrukcyjnej i jest elementem szerszego projektu zakładającego opracowanie kompleksowego modelu opieki onkologiczno-geriatrycznej.
ONKOger – nowy model leczenia seniorek
Odpowiedzią na rosnące potrzeby pacjentów onkologicznych w podeszłym wieku jest rozwój onkogeriatrii – nowej, dynamicznie rozwijającej się dziedziny medycyny, która łączy doświadczenia onkologii z wiedzą geriatryczną. Jej nadrzędnym celem jest zapewnienie starszym osobom leczenia nie tylko skutecznego, ale również bezpiecznego, dostosowanego do ich stanu zdrowia, codziennego funkcjonowania i indywidualnych możliwości – mówi prof. dr hab. n. med. Zbigniew Nowecki, kierownik Kliniki i współtwórca pododdziału.
W ramach projektu ONKOger, pierwszego w Polsce programu kompleksowej opieki dla pacjentek 75+ z rakiem piersi, od września 2024 do stycznia 2025 roku zakwalifikowano 95 kobiet – w tym 20% w wieku powyżej 85 lat.
Była to grupa chorych obciążona licznymi schorzeniami towarzyszącymi, z ograniczoną rezerwą fizjologiczną i wyższym ryzykiem powikłań związanych z terapią. Dotychczasowe standardy leczenia onkologicznego nie uwzględniały w wystarczającym stopniu specyfiki tej populacji, co w praktyce przekładało się na ograniczony dostęp do terapii, częste jej przerywanie oraz pogorszoną jakość życia – kontynuuje prof. Nowecki.
Indywidualna ścieżka leczenia
Każda pacjentka objęta programem ONKOger przechodzi kompleksową ocenę geriatryczną – obejmującą m.in. choroby współistniejące, sprawność fizyczną, funkcjonowanie w codziennym życiu, pamięć i wsparcie społeczne.
W ramach ONKOger każda pacjentka poddawana jest kompleksowej ocenie geriatrycznej, uwzględniającej nie tylko choroby towarzyszące, ale także sprawność fizyczną, funkcjonowanie w codziennym życiu, pamięć czy poziom wsparcia społecznego. Na podstawie tej oceny możliwe jest przypisanie pacjentki do jednej z trzech grup: mogących być bezpiecznie leczonymi zgodnie z obowiązującymi wytycznymi, wymagających drobnych modyfikacji terapii (np. jej złagodzenia), bądź wymagających istotnej zmiany planu leczenia ze względu na wysokie ryzyko powikłań – tłumaczy dr n. med. Aleksandra Konieczna, onkolożka i koordynatorka Pododdziału.
W ocenie stosowane są narzędzia takie jak skala VES-13, służąca identyfikacji osób starszych o zwiększonym ryzyku pogorszenia zdrowia, oraz autorski kwestionariusz funkcjonalny przygotowany przez geriatrę – dopasowany do potrzeb pacjentek onkologicznych.
Po analizie stanu zdrowia decyzję o terapii podejmuje interdyscyplinarny zespół: onkolog, chirurg, geriatra, kardiolog, pielęgniarka i inni specjaliści. Efekty? Aż u połowy pacjentek zmodyfikowano plan leczenia.
Dzięki temu, ograniczyliśmy liczbę powikłań i hospitalizacji, a pacjentki znacznie lepiej znosiły terapię – podkreśla dr n. med. Katarzyna Broczek, geriatra i współautorka projektu. To dowód na to, że indywidualizacja leczenia onkologicznego u pacjentek starszych realnie zmniejsza ryzyko powikłań i poprawia komfort terapii i jest to kierunek, który powinien zostać na stałe wpisany w standardy opieki onkologicznej w Polsce – dodaje.
Ku systemowej zmianie
Działania podjęte w ramach pododdziału oraz programu ONKOger – który po zakończeniu fazy pilotażowej wszedł do codziennej praktyki klinicznej – są monitorowane i rozwijane. Efekty projektu będą podstawą dla krajowych wytycznych w zakresie opieki onkologicznej nad seniorami.
Specjaliści już zapowiadają publikacje naukowe prezentujące wdrożone rozwiązania oraz ich wpływ kliniczny.
Nowa perspektywa leczenia
Model zaproponowany przez NIO-PIB to przełom w dostosowaniu leczenia onkologicznego do realiów starzejącego się społeczeństwa. Pokazuje, że całościowa ocena geriatryczna poprawia bezpieczeństwo i skuteczność terapii, zwiększa też zaangażowanie pacjentek i ich opiekunów.
Projekt zdobył uznanie w środowisku medycznym i pacjenckim – jego liderki uczestniczą w debatach eksperckich w Sejmie RP, pracach Krajowej Sieci Onkologicznej oraz warsztatach Europejskiego Towarzystwa Onkologii Klinicznej (ESMO).
Nowoczesna onkologia to taka, która realnie odpowiada na potrzeby pacjentów – niezależnie od wieku, stanu zdrowia czy sytuacji życiowej. Wierzymy, że ONKOger to dopiero początek zmian, które uczynią leczenie bardziej bezpiecznym, skutecznym i empatycznym – podsumowuje dr Konieczna.
Do końca kwietnia 2026 roku opieką nowego pododdziału ma zostać objętych kilkaset pacjentek powyżej 75. roku życia.
