Autor: Łukasz Wojtowicz, UCK Gdańsk
Zdjęcia: Sylwia Mierzewska, UCK Gdańsk
Apteka Szpitalna Uniwersyteckiego Centrum Klinicznego od ponad roku posiada najnowocześniejszy w Europie i jeden z najnowocześniejszych na świecie robot do produkcji leków cytotoksycznych. Urządzenie Equashield stanowi przełom w technologii przygotowywania tego rodzaju leków. „To przeskok co najmniej o dekadę, jeżeli chodzi o rozwiązania stosowane do tej pory – komentuje Jakub Kraszewski, dyrektor naczelny UCK”.
Leki cytotoksyczne są wykorzystywane w procesie leczenia pacjentów onkologicznych. To substancje, które charakteryzują się wysoką toksycznością, również wobec zdrowych komórek ludzkiego ciała, dlatego proces ich przygotowania musi być prowadzony w sposób staranny, zapewniający bezpieczeństwo zarówno osobom je przygotowującym, jak i pacjentom. To praca, która na każdym etapie musi być dogłębnie monitorowana.
Cytostatyki w Uniwersyteckim Centrum Klinicznym przygotowywane są w Aptece Szpitalnej, w specjalistycznej pracowni, która wyposażona jest w odpowiednie materiały, urządzenia i komory laminarne do pracy z tego typu substancjami. Przygotowuje je wykwalifikowany, przeszkolony i odpowiednio zabezpieczony personel.
Ostatnie dwa lata to czas, w którym w Aptece odbywała się prawdziwa rewolucja. I mimo że to słowo „duże” i często nadużywane, to w tym wypadku całkowicie uzasadnione. W jednostce od ponad roku działa jedyny w Europie (i jeden z zaledwie kilku na świecie) robot do produkcji leków cytotoksycznych.
Nasze rozwiązanie wyprzedziło co najmniej o dekadę stosowane do tej pory. Robotyzacja jest kierunkiem, w którym chcemy podążać. Podobnie zaawansowane urządzenia w wielu miejscach będą wyręczały lub wspomagały naszych pracowników – tłumaczy Jakub Kraszewski, dyrektor naczelny Uniwersyteckiego Centrum Klinicznego.
Wprowadzenie robota Equashield do gdańskiego UCK było dla nas niezwykle ważnym wydarzeniem. Jesteśmy dumni, że mogliśmy w nim uczestniczyć jako dystrybutor tego innowacyjnego rozwiązania. Chcę podkreślić, że był to jeden z pierwszych projektów tego typu na świecie – podkreśla Jakub Szczerbuk, prezes firmy Labo Clinic Sp. z o.o., dystrybutora systemów Equashield w Polsce.
Bardzo się cieszę, że udało nam się wdrożyć urządzenie do sporządzania indywidualnych dawek leków cytotoksycznych. Pozwoliło ono szybciej dostarczyć precyzyjną dawkę leku dla naszych pacjentów leczonych na schorzenia onkologiczne i hematologiczne. Ponadto całe rozwiązanie jako system „zamknięty”, praktycznie wyeliminowało zagrożenie wynikające z toksyczności podawanych leków, zarówno dla personelu wykonującego jak i podającego te leki oraz pacjentów – dodaje Adam Sudoł, z-ca dyrektora naczelnego ds. logistyki medycznej UCK.
Rewolucja w Aptece dokonała się w wielu obszarach, ale najważniejsze z nich to efektywność i bezpieczeństwo.
– Przy wyborze robota skupiliśmy się przede wszystkim na zapewnieniu pacjentom najwyższej jakości leczenia w możliwie najkrótszym czasie przy jednoczesnym, maksymalnym zabezpieczeniu farmaceutów oraz pozostałego personelu szpitala pracującego z lekiem cytotoksycznym. Przez jakość leczenia rozumiem najwyższą precyzję dawkowania i monitorowanie praktycznie każdej sekundy produkcji leku. Tutaj nie ma żadnego ryzyka – ani dla pacjentów, ani dla pielęgniarek- mówi dr n. med. Wioletta Kaliszan, kierownik Apteki Szpitalnej UCK.
Robot pracuje w oparciu o algorytmy sztucznej inteligencji. Posiada 16 kamer wieloetapowej kontroli, 4 zautomatyzowane ramiona, 8 stacji roboczych, 8 niezależnych stanowisk do mieszania oraz wewnętrzne magazyny na fiolki z lekami oraz strzykawki. Jest w stanie sporządzić nawet 70 dawek leku w ciągu godziny.
Bezpieczna, szybka i precyzyjna praca urządzenia jest zasługą personelu apteki, który nie wyobraża sobie już pracy bez wsparcia robota. Należy tu jeszcze raz podkreślić, że bezpieczeństwo personelu to bezpieczeństwo pacjenta.
– Sztuczna inteligencja pozwala niezwykle precyzyjnie odmierzyć zleconą dawkę i monitoruje na każdym etapie proces przygotowania leku. Produkcja ruszyła dopiero wtedy, kiedy nauczyliśmy robota, co w zasadzie ma robić i to na naszych warunkach. Zajęło to ponad 12 miesięcy. Obecna sprawna i wydajna praca urządzenia jest zasługą wielu osób pracujących w aptece. Możemy dostarczyć lek w najkrótszym możliwym czasie, a to kluczowe dla pacjentów, lekarzy, dla całej terapii – tłumaczy dr W. Kaliszan.
Współpraca pomiędzy UCK oraz dostawcą technologii Equashield w ostatnim czasie rozszerzyła się z uwagi na wdrożenie w aptece drugiego cytorobota. Mundus Mini jest urządzeniem drugiej generacji – zostało ono zminiaturyzowane oraz zastosowano w nim najnowsze rozwiązania AI. Dzięki powyższym charakterystykom jego implementacja była znacznie prostsza – robot zaczął wspierać pracę farmaceutów dwa tygodnie po jego instalacji w Aptece.
– Drugi cytorobot pojawił się u nas niedawno i praktycznie z marszu zaczął wykonywać zlecone mu zadania. Wykorzystuje on w swojej pracy bardzo zaawansowane technologie, ale jednocześnie jest niezwykle prosty w obsłudze. Dzięki temu personel pracujący u nas od niedawna jest w stanie osiągać wyniki oraz jakość pracy dostępne dotychczas tylko dla doświadczonych pracowników. Można zatem powiedzieć, że nowe urządzenie to kolejny skok w przyszłość, dosłownie i w przenośni – konkluduje dr Wioletta Kaliszan.
Apteka Szpitalna Uniwersyteckiego Centrum Klinicznego działa nieprzerwanie od 1945 roku. Pracuje w systemie całodobowym 365 dni w roku. W ramach tej integralnej jednostki funkcjonują m.in. pracownia leków cytostatycznych, pracownika żywienia klinicznego, pracownia receptury klasycznej i septycznej, zakład inżynierii genetycznej oraz punkt opieki farmaceutycznej. Apteka obsługuje wszystkie jednostki UCK – kliniki, poradnie, centra lecznicze, laboratoria i zakłady.
Bezpieczna, szybka i precyzyjna praca urządzenia jest zasługą personelu apteki, który nie wyobraża sobie już pracy bez wsparcia robota. Zdjęcia: Sylwia Mierzewska, UCK Gdańsk.
